WPŁYW NAWOŻENIA SIARKĄ...

Biul. Magnezol. 2001, 6(1): 72-79

WPŁYW NAWOŻENIA SIARKĄ NA ZMIANĘ ZAWARTOŚCI WYBRANYCH KWASÓW TŁUSZCZOWYCH W NASIONACH RZEPAKU JAREGO

Piotr Szulc 1 , Grażyna Wejnerowska 2 , Lucyna Drozdowska 1 , Jerzy Gaca 2

'Katedra Fizjologii Roślin Wydziału Rolniczego

Akademii Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy

Kierownik Katedry: prof. dr hab. Lucyna Drozdowska

2 Katedra Chemii i Ochrony Środowiska Wydziału Technologii i Inżynierii

Chemicznej Akademii Techniczno-Rolniczej w Bydgoszczy

Kierownik Katedry: prof. dr hab. Jerzy Gaca

Streszczenie

Wykazano, iż nawożenie siarką ogranicza syntezę badanych kwasów tłuszczowych. Ujemny wpływ siarki był modyfikowany warunkami pogodowymi. Zarówno nawożenie siarką, jak i warunki pogodowe, w znacznie większym stopniu ograniczały zawartość kwasu palmitynowego niż oleinowego.

WSTĘP

Zawartość w oleju rzepakowym kwasów tłuszczowych o różnym stopniu nasycenia decyduje o jego przydatności i wykorzystaniu w prawidłowym ży­ wieniu człowieka (RAKOWSKA 1987, ZADERNOWSKI i in. 1994). Szczególnie wysoką aktywnością biologiczną charakteryzują się niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe (NNKT). Są one elementem składowym wszystkich błon organizmu oraz uczestniczą w regulacji jego funkcji życiowych poprzez pod­ wyższenie poziomu prostaglandyn. Wysoka zawartość kwasu oleinowego w oleju rzepaku może obniżyć ilość frakcji LDL (niskocząsteczkowych lipopro- tein), która jest uznawana za najbardziej niebezpieczną w rozwoju miażdżycy naczyń (RAKOWSKA 1987). Spośród NNKT procentowo najwyższy udział w ole­ ju rzepakowym ma kwas oleinowy, a z nasyconych kwas palmitynowy (MURA- WA i in. 1997).

Skład chemiczny nasion rzepaku jest cechą odmianową modyfikowaną przez warunki środowiska i czynniki agrotechniczne. Susza i wysoka tempe­ ratura powodują wzrost zawartości białka w nasionach kosztem spadku za­ wartości tłuszczu (BarsZCZAK i in. 1994; BARSZCZAK i BARSZCZAK 1995).

W wyniku zwiększenia dawek nawożenia NPK również następuje wzrost za­ wartości białka i maleje zawartość kwasu oleinowego i stearynowego (MAR- KUS i in. 1996; WOJNOWSKA i in. 1995; BARSZCZAK i in. 1994; BARSZCZAK i BARSZCZAK 1995). Niekorzystne obniżenie poziomu kwasu oleinowego stwierdzono również pod wpływem nawożenia siarką (JANZEN i BETTANY 1984; BOOTH i in. 1991). Wysokie zapotrzebowanie rzepaku na siarkę wynika z faktu, iż wchodzi ona w skład wielu metabolitów pierwotnych (aminokwasy siarkowe, glutation, ferredoksyna, koenzym A, witaminy: tiamina i biotyna ) i wtórnych (glukozynolany i fitoaleksyny ) pełniących ważne funkcje fizjolo­ giczne i biochemiczne (DROZDOWSKA 1994; ERNST 1998; MARSKA i WRÓBEL 2000).

Adres korespondencyjny:

Szulc Piotr
Skrytka pocztowa 75
85-959 Bydgoszcz 2

Created by best4u.pl & PD